تیشرت ها و محیط زیست؛ مساله ای که مدتها است از نگرانی فعالان محیط زیست شده است. تیشرت ها یک عضو اصلی در بسیاری از کمدهای لباس هستند. تیشرت لباس دنیای مدرن که از اواسط قرن بیستم وارد عرصه مد و پوشاک شد و به سرعت تبدیل به پرمصرف ترین لباس در میان جوانان شد. هرچند کاربرد آن به نسل جوان و نوجوان محدود نشد و امروزه بدون هیچ محدودیتی پرکاربرد ترین لباس برای پیر و جوان است. یکی از مزایای تیشرت ها قیمت پایین و مناسب آن درقیاس باسایر انواع لباس است، اما هزینه پایین آنها با یک قیمت محیطی بالا همراه است. صنعت مد سریع، مسئول 10٪ از انتشار جهانی CO₂است. اغلب برای تولید لباس های ارزان مانند تیشرت ها از شیوه های غیر پایدار استفاده می کند.
مد پایدار با درک زنجیره تأمین آغاز می شود. برند تیشرت شما و افرادی که در تولید آن دخیل هستند می تواند تأثیر قابل توجهی بر محیط زیست داشته باشد. اگر در مورد بحران های زیست محیطی که سیاره ما را تهدید میکند حساس هستید که بایست باشید برای انتخاب آگاهانه پوشاک خود در مورد مد پایدار، زنجیره تأمین پشت لباس های خود را بررسی کنید. مهم تر اینکه رفتار صاحبان برند و فروشگاه های و تولید کنندگان آن پوشاک از تولید تا زمانی که به دست شما می رسد.
نخ ریسی و تولید پارچه:
الیاف محبوب در تولید تیشرت پنبه است. اغلب تیشرتها یا از الیاف پنبه تولید می شوند یا از ترکیب پنبه با سایر الیاف طبیعی و مصنوعی مانند پلی استر و اسپان. پنبه مورد مصرف در صنعت در 80 کشور دنیا کشت میشود چیزی در حدود 30 میلیون تن پنبه سالانه در دنیا کشت می شود. در کشت پنبه معمولی به میزان وسیعی از انواع آفت کش ها استفاده می شود. با وجود اینکه کشت پنبه فقط بخش کوچکی از زمین کشاورزی جهانی را به خود اختصتص داده اما بایست بدانید که کشت پنبه 6٪ از استفاده جهانی آفت کش ها را تشکیل می دهد. این مواد شیمیایی مضر می توانند منابع آبی را آلوده کرده و به حیات وحش آسیب برسانند. از سوی دیگر کشاورزان پنبه اغلب برای افزایش محصول از مقادیر زیادی کودهای شیمیایی استفاده می کنند. این روش می تواند منجر به تخریب خاک و آلودگی آب شود و به تأثیر منفی زیست محیطی صنعت پنبه را افزایش می دهد.
موضوع مهم دیگر مصرف بالای آب است. کشت پنبه، فرآیندی آببر است. برای تولید تنها یک تن پنبه، 1.5 استخر المپیک آب نیاز است که نشان دهنده تأثیر قابل توجه آب بر صنعت پنبه است. زمانی این مساله اهمیت بیشتر پیدا میکند که بدانیم محصول پنبه بیشتر در نواحی که مستعد خشکسالی هستند رشد می کند.
اما مشکل به اینجا ختم نمی شود پنبه برداشت شده از مزارع بایست تبدیل به نخ و سپس پارچه تیشرت شود. خود این فرآیند نیاز به انرژی فراوان دارد و موجب تولید حجم قابل توجهی از CO2 می شود
مراحل پایانی:
رنگ آمیزی پارچه ها، فرآیندی آب بر است که می تواند منجر به آلودگی آب شود. مواد شیمیایی و الیاف ریز آزاد شده در حین رنگ آمیزی می توانند هم به حیات آبزی و هم به اکوسیستم های زمینی آسیب برسانند. ضمن آنکه رنگرزی پارچه به انرژی هم نیاز دارد.
یکی دیگر از نگرانیهای عمده زیست محیطی مرتبط با صنعت مد، تخلیه فاضلاب تصفیه نشده است. در کشورهایی مانند کامبوج و بنگلادش جایی که تولید لباس صنعت اصلی است، صنعت مد میتواند بخش قابل توجهی از آلودگی آب را سبب شود.
همانطور که اشاره شد فرآیند رنگ آمیزی پارچه تیشرت فرآیندی انرژی بر است که نیاز به مقادیر زیادی آب گرم برای تثبیت رنگ ها دارد. پس از رنگ آمیزی، پارچه باید شسته و خشک شود که این امر مصرف انرژی را در تولید لباس بیشتر می کند.
در مجموع تولید یک تیشرت میزان 2.6 گیلوگرم گاز CO2 تولید می کند این میزان برابر با 14 کیلومتر رانندگی با یک خودروی استاندارد و سالم است.
این در حالی که حمل و نقل محصول تا مصرف کننده نهایی که شما باشید بخشی کوچکی از کل کربن تولیدی فرایند یک تیشرت را تشکیل می دهد، استفاده از لباس در خانه آلودگی محیطی بیشتری تولید می کند. شستن، خشک کردن و اتو کردن تی شرت شما انرژی، آب و مواد شیمیایی مصرف می کند. همچنین تیشرت ها و سایر لباس های تولید شده از الیاف ترکیبی مانند پلی استر پنبه و سایر پارچه های مصنوعی هنگام شستن میکروپلاستیک آزاد می کنند که موجب آلودگی اقیانوس و سفره آبهای زیر زمینی می شود. تحقیقات نشان می دهد که تا 35% از میکروپلاستیک های اقیانوس از لباس های مصنوعی ناشی می شود.
متاسفانه بایست گفت صنعت مد سریع (Fast Fashion) موجب افزایش چشمگیر انواع لباس به خصوص تیشرت ها شده است. ظهور پدیده ای فرهنگی از لباس های یکبار مصرف شده است. بسیاری از افراد لباس ها را بعد از چند بار مصرف دور می اندازند یا فقط در کمد لباس خود انبار میکنند بدون آنکه قصد داشته باشند آنها را حتی در مصرف خانگی به کار برند یا اهدا کنند. زباله های لباس در محل دفن و امحای زباله هر روز بیشتر می شود.
تغییر دررویکرد:
تعداد کسب و کارهایی که خود را متعهد به کاهش تأثیرمخرب زیست محیطی محصولات خود میدانند رو به افزایش است. بسیاری از فروشگاه ها و تولید کنندگان صنعت پوشاک به طور شفاف فعالیت خود را در زمینه بازیافت یا کاهش مصرف انرژی و مصرف مواد اولیه که در تولید آن کمتر از مواد شیمیایی استفاده شده است ارایه می کنند.
رنگآمیزی دسته ای سرد جایگزین پایدارتری برای روشهای سنتی رنگآمیزی پارچه است. این روش مصرف آب، انرژی و مواد شیمیایی را کاهش میدهد و در عین حال زباله را به حداقل میرساند. ابتکارات داوطلبانه مانند برنامه اقدام لباس پایدار در حال تلاش برای ارتقای این شیوههای پایدار در صنعت مد هستند.
شما هم تاثیر گذار هستید بایست باور کنید بیشترین تاثیر را شاید مصرف کننده داشته باشد. مطالبه و بها دادن به فروشگاه ها و برند ها تولیدی هایی که رفتار مسولانه در قبال محیط زیست دارند میتواند سرعت و میزان تطابق صنعت مد سریع را با محیط زیست افزایش دهد. یک راه حل ساده اهدای لباس به انجمن های خیریه یا تفکیک آنها برای بازیافت است. یک راه بهتر هم مصرف حداکثری تیشرت ها است. به راحتی می توانید تیشرت خود تا حداکثری که ممکن است مصرف کنید اگر برای کاربرد مهمانی مناسب نیست یا برای کاربرد روزمره شاید هنوز بتوانید از آنها در خانه استفاده کنید یا برای کار در باغچه و در گاراژ و انبار خانه خود. همچنین میتوانید از تیشرت های کهنه تر در زمستان به عنوان لباس دوم زیرلباس گرم خود بهره ببرید. شستشوی به هنگام تیشرت و به طور کلی هر نوع لباسی هم سرعت فرسایش لباس را کمتر میکند هم مصرف آب و انرژی و مواد شیمیایی را کاهش می دهد.
یادگیری در مورد منابع و فرآیندی که برای تولید لباس صرف می شود می تواند عادات مصرف مسئولانه تری را تشویق کند. قبل از دور انداختن تیشرت های قدیمی، مسیر آنها را از مواد خام تا کمد لباس خود دنبال کنید. برای آشنایی بیشتر با مشکلات زیست محیطی وابسته به صنعت مد و لباس مقاله” پایداری در صنعت مد و مشکلات زیست محیطی” مطالعه کنید.