از مبدأ خود به عنوان لباس زیر مردان تا نقش پیچیدهای که در مدرنیته ایفا می کند تیشرت پر فراز و نشیب ترین تاریخ را در میان لباس های مردانه یا زنانه دارد، تیشرت امروزه یکی از پرمصرف ترین موارد پوشاک در جهان است، تیشرت زنانه و تیشرت مردانه شاید از شاخص ترین لباس های بدون جنسیت باشند. اقتصادی، بهداشتی و راحت، تیشرت به یک قطعه بنیادی از لباسها تبدیل شده است که توسط افراد از تمام طبقات اجتماعی و گروههای سنی مختلف پوشیده میشود. با کمک دسترسی به پنبه آمریکایی در مزارع وسیع تولید پنبه در آمریکا و اختراع دستگاه بافندگی دورانی در نیمه قرن نوزدهم تکامل آن به سرعت اتفاق افتاد. شکل و سبک فعلی تیشرت در دهه ۱۹۳۰ شکل گرفت و رفته رفته می رفت تا بازار های لباس مردانه و زنانه و بچگانه را فتح کند، و پس از جنگ جهانی دوم به صورت عمومی به عنوان لباس بیرونی پوشیده شد. در سال ۲۰۰۴ بیش از دو میلیارد عدد از آن در سراسر جهان فروخته شد. نسخههای معاصر از تیشرت تنوع بسیاری در عرضه و مصرف دارد از پکهای چندتایی اقتصادی گرفته تا طرحهای مد روز با چاپ های مختلف و نسخههای الیاف پیشرفته مورد استفاده در صنایع ورزشی و بهداشتی، متنوع میباشد.
اما پیشینه این لباس محبوب به قرنها پیش باز میگردد. در دوران قرون وسطی، پیراهنهای با طراحی شکل تی (T) به عنوان یک راه حل به منظور حفاظت از بدن در مقابل تراکم ناشی از زرههای سنگین فلزی به کار گرفته میشدند. این پیراهنها یک سره تی شکل به تدریج مورد توجه مردم عادی قرار گرفتند و تبدیل به لایهای حفاظتی و بهداشتی بین بدن و لباسهای رویه گران قیمت شدند. این پیراهنها از پنبه یا کتان تولید میشدند و نسبت به لباسهای بیرونی که از ابریشم یا پشم تولید شده بودند و گاهی به خصوص در میان ثروتمندان با تزئینات پیچیده و تزییناتی آراسته شده بودند قابلیت شستشوی بهتری داشتند. در این دوران به عنوان لباس زیر هم عمل میکرند. این پیراهنها همیشه با کمربند، جلیقه و ژاکت همراه بودند. پوشیدن یک پیراهن تمیز و تازه شسته نمایانگر ثروت و بلند پایگی مرد بود. از طریق قرون، از آغاز قرون وسطی تا نیمه قرن نوزدهم، طراحی این مدل پیراهنها به صورت قابل توجهی ثابت ماند. با داشتن آستینهای گشاد، پارچههای بافتهشده و تکههای مستطیلی که شکلی تی را ایجاد میکردند، ساختار اساسی آنها تقریباً تغییر نیافت.
در اواخر قرن نوزدهم، زمانی که نگرانیهای مرتبط با بهداشت شروع به افزایش مییافت، متخصصان پزشکی شروع به توصیه از پیراهنهای زیر گرم به عنوان محافظ در برابر سرماخوردگیها و روماتیسم کردند. معرفی دستگاه بافندگی دایرهای در سال 1863 تولید پیراهنهای زیر بافته شده و جورابها را تغییر داد و امکان توزیع گسترده آنها را فراهم کرد. این پیشرفت فناوری دامنه گستردهتری از انواع و ارتقاء رفاه در لباسهای زیر ایجاد کرد. چسبندگی بیشتر این پیراهنهای زیر به شکل تیشرت مدرن نزدیک تر شد و به نسبت با لباسهای بافته شده و گشادتر گذشته فاصله می گرفت. کم کم شاخه و گونه ای جدید از لباس داشت پا به عرصه وجود می گذاشت که در کمتر از نیم قرن آینده قرار بود محبوب زن و مرد و پیر و جوان شود.
درابتدای قرن بیستم، دریانوردان پیراهنهای زیر از پشم سفید را زیر پلیورهای پشمی خود قرار میدادند، تا به آنها اجازه حرکت آزاد در سطح عرشه بدهد. در سال 1913، پیراهن زیر تی شکل بافته شده از پنبه سفید، به دلیل خشک شدن سریع و استفاده ی راحت به عنوان لباس زیر رسمی نیروی دریایی ایالات متحده تایید شد. ارتش ایالات متحده در سال 1942 این پیراهن را با شکل کلاسیک خود انتخاب کرد، که به طور غیر عامیانه به آن “اسکیویز” گفته شد و با نام هر سرباز از طریق استنسیل کردن شناخته میشد. تا سال 1944، ارتش رنگ پیراهن را به خاکی تغییر داد تا با محیط استوایی جنوبی اقیانوس آرام هماهنگ شود.
در دهه 1910، Fruit of the Loom به عنوان یک تولید کننده تاثیر گذار در آن دوران، کمپین گستردهای در زمینه بازاریابی تیشرتها را آغاز کرد. در ابتدا مشتریان آن از نیروی دریایی ایالات متحده بودند و بعدها در دانشگاهها تیشرتهای سفید ارایه میکردند. Fruit of the Loom موقعیت برجسته خود در تولید تیشرتها را در طول دهه 1990 حفظ کرد و هنوز هم در این بازار رقابت می کند.
در طی جنگ جهانی دوم، پوشش گسترده رسانهها نقش مهمی در افزایش نمایش تیشرت به عنوان بخشی از لباس نظامی مدرن داشت، که نمایانگر آمریکای مدرن و نماد مردانه و نظامی از شجاعت بود. پس از جنگ، سربازان بازگشتی به دلیل راحتی، کاربردی بودن و ارزش نمادین آن، از این سبک لباس بهره میبردند. در دهه 1940، «سیرز، روباک اند کمپانی» با شعار “نیازی نیست سرباز باشید تا تیشرت شخصی خود را داشته باشید” از تصویر قهری که در طول جنگ شکل گرفته بود، بهرهبرداری کرد.
از آن زمان به بعد، تیشرت راه خود را به بازارو فروشگاه های لباس باز کرد و دیگر به طور همگانی به بخشی اساسی از پوشاک مردم عادی تبدیل شده است.
امروزه تیشرت دیگر تنها یک پوشش مردانه نیست تیشرت های زنانه نقش پررنگی در زندگی روزمره زنان ایفا می کند. تیشرت ها با رنگ و تنوع قابل توجه شان بازار پوشاک بچگانه را نیز تسخیر کردند.
کاربرد تیشرت نه به عنوان لباس خانگی بلکه به عنوان لباس راحت غیر رسمی در محیط های کاری هم مرسوم است ضمن اینکه بخشی از لباس رسمی و لباس فرم بسیار از فروشگاه ها و رستورانها و فست فود ها هستند.
با تولید الیاف مصنوعی مانند پلی استر، اسپاندکس کاربرد تیشرت به عنوان بخشی از لباس ورزشی و لباس تیم های ورزشی بیشتر شد که این خود در گسترش بازار تیشرت نقش بسزایی داشت.
با ابتکار شرکت رالف لورن و ترکیب پیراهن مردانه و تیشرت لباس یقه دار سه دکمه ای با پارچه و روش تولید مشابه تیشرت ها به بازار ارایه شد که امروزه با نام پولوشرت شناخته می شود. که نامش را ازترکیب برند پولو با تیشرت گرفته است و ظاهری نیمه رسمی دارد.
از سوی دیگر تیشرت با با گسترش و توسعه صنعت چاپ تنوع بیشتری کسب کردند ضمن آنکه برای مصارف تبلیغاتی هم بسیار مورد توجه قرار گرفتند. گاهی تیشرت ها تبدیل به بیانیه ای از مصرف کننده خود می شوند که دیدگاه یا سلیقه فرد را در یک موضوع خاص بیان می کنند. در هر صورت این لباس محبوب از عمق قرون وسطی راه خود را به زندگی مدرن انسانها باز کرد و همچنان ادامه می دهد.